نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
نویسنده
چکیده
کلیدواژه‌ها
مقدمه
در حال حاضر حجم بسیار زیادی از انواع منابع اطلاعاتی در حوزه‌های مختلف از طریق شبکه اینترنت قابل دسترسی است. از طرفی گسترش فزاینده و سر‌سام آور حجم منابع اطلاعاتی در این محیط جدید مشکلاتی را در دسترسی به اطلاعات ارزشمند و معتبر بوجود آورده است. شبکه اینترنت علاوه بر اینکه امروزه افقهای نوینی را در دسترسی یکپارچه به انواع منابع اطلاعاتی فراروی کتابداران و جستجو‌گران اطلاعات نهاده است با یک آشفتگی و بی‌نظمی بزرگ روبرو می‌باشد که ناشی از ناکارآمدی روشهای سازماندهی اطلاعات در این محیط جدید است. در واقع بر خلاف کتابخانه‌ها که هر ماده اطلاعاتی را بر اساس معیارهای خاصی انتخاب کرده و با استفاده از اصول و راهکار‌های استانداردی، سازماندهی می‌نمایند، اینترنت پذیرای هر نوعی از اطلاعات از سوی هر شخص یا مؤسسه‌ای می‌باشد. به عبارت دیگر هیچگونه کنترل چارچوبی برای ورود اطلاعات در شبکه جهانی اینترنت وجود ندارد. سالهاست که کتابداران با دانش نظری و تجربه علمی خود در زمینه شناسایی منابع اطلاعاتی و آشنایی با شیوه های مناسب سازماندهی (رده بندی و...) توانسته اند به مجموعه های بزرگ و کوچک هزاران کتابخانه و مرکز اطلاع رسانی سامان داده و به نیازمندان اطلاعات خدمت کنند. ایشان وظیفه سازماندهی منابع چاپی را بر عهده داشته‌اند بنابر‌این دور از انتظار نیست که هم اینک بازهم آنها وظیفه اصلی سازماندهی منابع اینترنتی را بر عهده بگیرند. (حمید احمدی، 1381) بر خلاف تصور کسانی که می‌پندارند توانمندیهای شگرف رایانه پاسخگوی هر گونه مشکلی است، باید تأکید کرد که تنها با استفاده از رویکرد‌های کتابدارانه می‌توان راهها و روشهای مناسب و سود‌مندی را برای سازماندهی اطلاعات در عصر جدید ارائه داد. لذا باز‌گشت به رهبردهای کتابدارانه و استفاده از استاندارد‌های فهرستنویسی و نمایه‌سازی می‌تواند تا حدود زیادی مشکلات موجود را برطرف سازد به صورتی که جستجو‌گران و کاربران اینترنت بتوانند براحتی از اقیانوس رو به گسترش اطلاعات در این محیط جدید استفاده نموده و نا‌امیدانه در آن غرق نشوند. در واقع کتابداران به خاطر آشنایی با نیاز‌های اطلاعاتی کاربران و همچنین به واسطه بر‌خور‌داری از دانش و تجربه لازم برای تجزیه و تحلیل محتوا و ارزیابی اعتبار، صحت و کیفیت اطلاعات می‌دانند که چه نوع سایتی مورد نیاز استفاده کنندگان است و آنها می‌توانند با شناسایی منابع اطلاعاتی ارزشمند موجود در شبکه اینترنت و فهرست کردن سایتهای مناسب و دسترس‌پذیر نمودن آنها جستجو‌گران اطلاعات را در این دنیای آشفته یاری دهند.
بیان مساله
امروزه کار سازماندهی اطلاعات در اینترنت بر عهده موتورهای جستجو می‌باشد. اما در این میان نکته مهم قابل ذکر این است که حاصل کاوشی که در آن صورت می‌گیرد دارای مشکلات و نواقصی است که هنوز مورد بحث محافل علمی است و تا کنون الگوریتم جامع و کاملی که منجر به بازیابی دقیق اطلاعات شبکه اینترنت بشود ارائه نشده است. در واقع موتورهای جستجو هرچه قدر هم که قوی و کارآمد باشند به دلیل بالا بودن حجم و تنوع موضوعی اطلاعات و منابع موجود در شبکه اینترنت قادر به سازماندهی تمامی منابع این شبکه نیستند. هیچ یک از موتورهای کاوش، قابلیت جستجوی تمامی منابع اطلاعاتی موجود در شبکه اینترنت را دارا نیستند. از آنجا که هر یک از موتورهای جستجو به شیوه‌ی متفاوت و بدون استفاده از رهبرد‌ها و رویکرد‌های کتابدارانه به شناسایی و نمایه سازی منابع اطلاعاتی اینترنت می‌پردازند، به طور معمول نتایج جستجو در اینترنت بصورت سیاهه‌ای بسیار طولانی و غیر قابل باور از سایتها و منابع کم ربط و حتی در مواردی کلاً نامربوط در اختیار جستجوگر قرار می‌گیرد که مورد رضایت وی نیست. همچنین با توجه به حجم بالای منابع در اینترنت و عدم امکان سازماندهی همه آنها لازم است که از قبل سیاست مشخصی برای انتخاب منابع ارزشمند جهت سازماندهی صورت بگیرد. بنابر‌این با توجه به وسعت بالای منابع اطلاعاتی در شبکه اینترنت و ناتوانی موتورهای کاوش در سازماندهی این گونه منابع و از طرف دیگر اهمیت و لزوم سازماندهی منابع اینترنتی و انتظارات زیادی که در این راه از متولیان سازماندهی اطلاعات به ویژه از سوی کتابداران می رود، باعث شده مسئولیت جدیدی را فرا روی آنها قرار دهد. بروز این موارد و مشکلات برای کتابدارانی که با سازماندهی اطلاعات و نظم در دسترس‌پذیری خو گرفته‌اند مساله آفرین می‌باشد. استفاده از دانش و تجربه کتابداران در رده‌بندی و گرایش به رویکرد‌های موضوعی در طبقه‌بندی و سازماندهی منابع، شبکه اینترنت را به محیطی آسان و جذاب برای کاوش و گشت و گذار تبدیل نموده و به کاربران دریافتن اطلاعات دقیق و سر‌نخهای مناسب در میان انبوه داده‌ها کمک خواهد کرد. (مختاری نبی، 1382)
هدف و ضرورت سازماندهی صفحات وب
ظهور محیط های الکترونیکی جدید و منابع الکترونیکی مختلف، ضرورت الگوها، روشها، استانداردها و ابزارهای جدیدی را برای ذخیره، سازماندهی و بازیابی آنها مخصوصا منابع اینترنتی را می طلبد(مختاری نبی، 1382) رابطه بین سازماندهی اطلاعات و اینترنت یک رابطه دو سویه و تعاملی است. اینترنت از سویی تسهیلات فراوانی جهت سازماندهی اطلاعات پدید آورده است و از سوی دیگر تحت تاثیر روشهای سازماندهی اطلاعات قرار گرفته است.در این جا به برخی ازدلایلی که بحث سازماندهی را برای صفحات وب ضروری می سازد، اشاره می گردد:
- مسائل و مشکلات جستجو و بازیابی اطلاعات در اینترنت از طریق موتورهای کاوش، تواناییهاو مزایای فهرست های کتابخانه ای در سازماندهی اطلاعات و حل مشکلات جستجو و بازیابی اطلاعات، فراهم آوردن امکان دسترسی به منابع ارزشمندی که به طور روز افزون به اینترنت افزوده می شود
منابع موجود در اینترنت توسط افراد و سازمان های گوناگون و با هدف های متفاوت به آن افزوده می شود. روز به روز بر تعداد صفحات خانگی توسط افراد افزوده می گردد. به عبارت دیگر اکثر منابع بدون ضابطه و الگوی مشخص وارد اینترنت می شود.
بازیافت زیاد و نامربوط که یکی از مشکلات عمده پایگاههای اطلاعاتی می باشد در این جا نیز با شدت و دامنه بسیار گسترده تری به چشم می خورد و موجب عدم دسترسی به اطلاعات مفید و مناسب در اینترنت می شود..
از نظر نوع و محتوای اطلاعات موجود در اینترنت برخی آنرا به مغازه سمساری تشبیه کرده اند که هر چیزی در آن یافت می شود. همین گوناگونی غیر موجه در برخی موارد موجب بیراهه رفتن کاربران، به ویژه کاربران غیر ماهر می شود که هنگام جستجو پیرامون مطلبی خاص از موضوع دیگر سر در می آورند.
در حالی که گستره و نوع اطلاعات در اینترنت حجیم و قابل توجه است اما این اطلاعات به صورتی ناقص و نابسامان سازماندهی شده است گاهی اوقات تا بدان اندازه ضعیف که جستجو در اینترنت از نظر وقت و هزینه مقرون به صرفه نیست و کاربر ترجیح می دهد به شبکه های اطلاع رسانی تجاری مراجع کند. اگر چه برای جستجو در اینترنت نرم افزارها یا موتورهای جستجوی گوناگونی در اختیار است اما اطلاعات اینترنت بطور مناسبی سازماندهی نشده و شیوه عمل موتورهای جستجو مانع از رسیدن به یک نتیجه مطلوب در بازیابی است. بعضا مشاهده می شود که اطلاعات سایتی توسط پدیدآورنده آن یا مسئولان سایت از یک رایانه سرویس دهنده دیگری انتقال می یابد بدون آنکه به این تغییر نشانی اشاره ای شود.(محمدی، 1384)
رده بندی به عنوان یکی از ابزارهای سازماندهی منابع اطلاعاتی وب
طرحها و ابزارهای فهرستنویسی منابع اینترنت، نابسامانی و آشفتگی منابع شبکه اینترنت و بوجود آمدن مشکلاتی در زمینه جستجو و بازیابی اطلاعات در این شبکه، ضرورت انتخاب راهبرد‌ها و روشهای نوینی را برای حل این معضل ایجاب کرده است. اکثر کتابداران و متخصصان اطلاع رسانی معتقدند استفاده از طرح های رده بندی کتابخانه ای در سازماندهی، جستجو و مرور اطلاعات موجود در اینترنت بسیار کارآمد می باشد. در مجموعه کتابخانه، نقش اساسی رده بندی کمک به کاربران در تعیین مکان مواد در قفسه است. اگر کاربر شماره بازیابی را بداند، او به سرعت قادر به یافتن مواد ضروری خود می شود حتی اگر مجموعه کتابخانه میلیونها اثر داشته باشد. زمانیکه کاربران قفسه ها را مرور می کنند، مواد موضوعی مرتبط را دریک قفسه می یابند و در این صورت، نیاز به دانستن تمامی شماره های بازیابی مرتفع می شود چرا که کتابهای هم موضوع (با موضوع مرتبط) به آسانی در کنار هم یافت می شوند. اما اهمیت این دو عملکرد با توسعه اینترنت تغییر یافته است.منابع اینترنتی به محل فیزیکی در مخزن نیاز ندارند، در سایبر اسپیس ذخیره می شوند و جستجوی آنها بدون توجه به محل ذخیره سازی واقعی آنها صورت می گیرد. کاربران کتابخانه جهت یافتن اطلاعات دیگر نیازی به مراجعه به کتابخانه ندارند. بجای آن کامپیوتری که در شبکه قرار گرفته، کاربر را در یافتن اطلاعات مورد نیاز خود یاری می رساند. در این شرایط، عملکرد رده بندی بعنوان مکان یاب مواد فیزیکی موجود در محل مشخص اهمیت خود را از دست می دهد. ولی چنانچه رده بندی بعنوان ابزار طبقه بندی(برای کنار هم قرار دادن مواد هم موضوع) درنظر گرفته شود، نقش آن بعنوان ابزار سازماندهی موضوعی منابع اینترنتی تقویت می شود. با وارد کردن منابع الکترونیکی در فهرست کتابخانه، مجموعه کتابخانه ها بدون صرف هزینه زیاد، افزایش می یابد واز طرف دیگر دسترسی از راه دور به این منابع هم برای کاربران آسانتر از دسترسی به منابع سنتی است(Susan J.Matveyeva 2002)
بکارگیری رده بندی در محیط وب دارای مزایایی است از جمله:
رده بندی می تواند دقت و بازیافت را بهبود بخشد.
زمینه ای برای اصطلاحات جستجو ایجاد کند.
به کاربردراعم واخص کردن جستجوبا پیروی ازساختارسلسله مراتبی کمک می کند.
رده بندی پتانسیلی برای دسترسی چند زبانی به مجموعه ایجاد می کند. چون نشانه رده بندی از زبان خاصی مجزاست جستجوگر قادر است اصطلاحات جستجو را به زبانی مشخص وارد کرده و سپس آن اصطلاحات به تمامی قسمتهای مربوط سیستم رده بندی مرتبط می شوند بعداً می تواند برای بازیابی منابع به زبانی خاص در آن موضوع استفاده شوند.(زاهدی، 1383)
چالشهای موجود در سازماندهی منابع اطلاعاتی با استفاده از طرح های رده بندی
برخی از چالش های موجود دراستفاده از طرح های رده بندی جهت سازماندهی صفحات وب به شرح ذیل می باشد:
1. امکان بررسی جنبه‌های مختلف منابع اینترنتی به دلیل خصوصیات و ویژگیهای خاص منابع محیط اینترنت وجود ندارد.
2. امکان بررسی و تورق این منابع موجود نمی باشد.
3. منابع اینترنتی دارای پیوند های زیادی به منابع و سایتهای دیگر هستند که بررسی همه آنها، استخراج اطلاعات و بلاخره گنجاندن آنها در پیشینه فهرستنویسی تا حدودی غیر ممکن بوده و وقت و هزینه زیادی را صرف می‌نماید. در واقع تورق و در دست گرفتن منابع اینترنتی و مشاهده رابطه منظم بین صفحات آنها و یادانستن شماره صفحات و اندازه انها بر اساس سانتی‌متر، آنگونه که در مورد کتاب اتفاق می‌افتد، غیر ممکن می‌باشد.
4. شماره های رده بندی در رکوردهای مارک برای انتشارات الکترونیکی جایی در نظر نگرفته است.
پیشینه
با توجه به اهمیت دسترس‌پذیر‌سازی و همچنین به منظور تسهیل فرایند جستجو و بازیابی اطلاعات در این شبکه، تا کنون طرحها و پژوهشهای زیادی توسط کتابداران و متخصصان رایانه در سراسر جهان انجام گرفته و الگوها و ابزارهای متعددی برای توصیف منابع محیط اینترنت طراحی و تولید شده است. تحلیل و بررسی های انجام گرفته در زمینه کاربرد طرحهای رده بندی در سازماندهی وب سایتها نشان می دهد که معیار مشخصی تا کنون برای آن تعریف نشده است. برخی از متخصصان اطلاع رسانی درکتابخانه ها خود اقدام به طراحی شماره های رده بندی جدید برای سازماندهی صفحات وب نموده اند مثل" طرح رده بندی فولکسونومی ((Folksonomy یا طرح رده بندی همگانی که نوعی رده بندی است وتوسط عامه کابران انجام می شود و تابع قوانین علمی خاصی نیست، اما مبنای فلسفی خاص خو د را داراست. به هر حال اکثر آنها از همان طرح های شناخته شده رده بندی مثل دیویی و... استفاده نموده اند.عده ای می گویند این امر باعث اشتباه در کتابخانه های محلی می شود، زیرا منابع اینترنتی در قفسه های آن کتابخانه جای ندارند، اما در پیمایشی که توسط " ریچاردز" از دو فهرست پستی autocat و intercat به عمل آمد، بیشتر پاسخ دهندگاه به دلایل زیر از افزودن شماره راهنما پشتیبانی کردند:
1. سهولت مرور با استفاده از شماره راهنما
2. دسته بندی مواد مشابه برای استفاده در فعالیتهای توسعه مجموعه
3. برای مقاصد آماری
به موازات تلاش متخصصان رایانه و اینترنت، کتابداران و اطلاع رسانان نیز کوششهایی را آغاز کرده اند تا توانمندی خود را برای ذخیره و بازیابی هرچه بهتر اطلاعات نمایان سازند. عمده ترین این تلاش ها توسط مراکز و کتابخانه های بزرگی همچون او.سی.ال.سی و کتابخانه کنگره امریکا و در قالب طرح هایی همچون اینترکت، سی.آی.آر.پی، کورک و کانسر می باشد. شماره های راهنما در چندین پروژه مبنا قرار گرفته اند، از جمله در پروژه اسکورپیون او.سی.ال.سی که از رده بندی دیویی استفاده می کند و سایبراستاکس (یک کتابخانه مجازی که بر اساس طرح رده بندی کتابخانه کنگره سازماندهی شده است). اسکورپیون پروژه جدیدی است که به بررسی نمایه‌سازی و فهرستنویسی منابع الکترونیکی می‌پردازد. با توجه به افزایش اطلاعات موجود در وب، و در نتیجه افزایش مدت زمان لازم برای یافتن اطلاعات مورد نیاز و نیز افزایش هزینهء دستیابی به آن، اسکورپیون تمرکز عمده اش بر ساخت ابزارهایی برای شناسایی موضوع به طور خودکار بر مبنای طرح های رده بندی ماننده رده بندی دهد هی دیویی قرار دارد. پروژه اسکورپیون در نظر دارد نمایه‌سازی و فهرستنویسی را با یکدیگر ترکیب کند و مخصوصاً ابزاری برای تشخیص خودکار موضوع براساس طرحهای شناخته شدهء رده‌بندی دیوئی تهیه نماید. در صورتی که سرعنوان‌های موضوعی یا دامنه‌های مفهومی را بتوان بطور خودکار به مدارک الکترونیک تخصیص داد، می‌توان در زمینهء ایجاد ابزار فیلترکننده‌ای برای جستجو اقدام نمود.(معتمدی، 1381)
Koch & Days در سال 1999 به بررسی نقش طرح های رده بندی در معرفی منابع اینترنتی و چالش ها و مشکلات موجود در استفاده از آن به عنوان ابزار سازماندهی صفحات وب پرداختند. آنها فایده استفاده از طرح های رده بندی را دسترسی به مجموعه‌های کنترل شده از منابع اطلاعاتی مطرح نمودند.
Dian vizine-Goetz's در سال 1999 نیز به بررسی کاربرد طرح رده بندی دیویی به عنوان ابزار سازماندهی منابع اینترنتی پرداخت و اهداف خود را از انجام این پژوهش، میزان کارایی و پذیرش این ابزار سنتی در محیط جدید الکترونیکی مطرح نمود.
Mcree's در سال 2002 از نخستین کسانی بود که اقدام به استفاده از طرح های رده بندی در سازماندهی صفحات وب نمود. او فایده این کار را بالا بردن سرعت دستیابی برای کاربران به مجموعه ای از منابع الکترونیکی موضوعی معتبر و گزیده مطرح نمود.
Auyocal در سال 2005 به بررسی نقش طرح های رده بندی در سازماندهی صفحات وب پرداخته است. او معتقد است منابع اینترنتی باید رده بندی شود. طرح های رده بندی ابزاری است که کتابخانه ها از طریق آن می توانند به معرفی موضوعی این منابع در کنار منابع چاپی خود به کار می برند و با این کار امکان گسترش مجموعه کتابخانه خود و دسترسی به منابع پیوسته را به راحتی برای مراجعان فراهم می کنند. او معتقد است مهمترین فایده این کار کمک به مراجعه کننده در دستیابی هرچه سریعتر به منابع مرتبط با موضوع خود (بدون نیاز مراجعه مستقیم به قفسه های کتاب و طی کردن سیر سنتی دریافت منبع از کتابدار پشت میز امانت) در محیط مجازی می باشد. کتابخانه کنگره نیز در همین راستا اقدام به طراحی شماره های رده بندی برای منابع اینترنتی کرده است.شیوه کار بدین صورت است که با انتخاب گزینه " set seach limit" نوع منبع مورد نظر از سوی کاربر مشخص می شود. سپس عمل جستجو انجام می گیرد. فرض کنید جستجویی با عنوان ""Dialog صورت گرفته که در این صورت 5 عنوان بازیابی می شود، در همین جا مشخص شده که شکل این منبع" فایل اینترنتی" می باشد و با این یادداشت همراه است " صفحه وب، جولای 2001، مدل دسترسی: lcc. N.l11. www این علائم نشانگر آن است که این منبع الکترونیکی است و در قفسه نمی باشد و شماره راهنما نیاز ندارد. سایر اطلاعاتی که برای این عنوان بازیابی شده نشان داده می شود عبارتست از نشان URL که به آدرس سایت مربوطه لینک داده می شود.
چنانچه عنوانی با شکلهای مختلف آن موجود باشد این یادداشت را به همراه خواهد داشت additional form available""
پروژه دیگری نیز از سوی متخصصان اطلاع رسانی در" دانشگاه بوفالو" انجام شده است که به استفاده کنندگان در انتخاب نوع منبع اطلاعاتی مورد نیازشان با استفاده از طرح های رده بندی کمک می کند. مثلا چنانچه کاربری به دنبال پیدا کردن موضوعی به شکل فایل اینترنتی باشد می تواند با اجرای دستور" "Command search و انتخاب گزینه های D.fmt (Data format) و K (Key board) مطالب مرتبط با موضوع خود را پیدا کند. سایر اطلاعات اضافی که همراه موضوع بازیابی شده می آید عبارتند از: Location(Access through internet) و No call number or class umber، آدرس URL و نوع فایل (اچ تی ام ال، پی دی اف، گرافیک و...).کتابخانه دانشگاه کلمبیا نیز اقدام به معرفی منابع اینترنتی با استفاده از طرح های رده بندی نموده است. با انتخاب گزینه" format filed" نوع و شکل منبع خود را که می خواهیم چاپی یا غیر چاپی(صفحه سایت) باشد برمی گزینیم. دراین حالت سایتهای مرتبط با موضوع مورد نظراز طریق شماره های رده بندی بازیابی می شود.طی بررسی های به عمل آمده در داخل ایران کتابخانه مجلس شورای اسلامی نیز در راستای سازماندهی صفحات وب، به طراحی راهنمای موضوعی پرداخته است و فاز أول این بزرگراه طراحی گردیده است که نحوه سازماندهی منابع اینترنتی براساس رده بندی دهدهی دیوییDDC)) می باشد.(نمونه آن در پیوست آمده است) نتایج بررسی هایی که از تحقیقات بالا بدست آمده در برگیرنده معیارها، راهنماها، گزارشات، مقالات و پروژه هایی است که به شناخت پژوهشگر از میزان کاربرد این طرح ها، شناسای چالش ها و محاسن استفاده از این طرحها در سازماندهی صفحات وب کمک می کند.
تجارب سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در خصوص سازماندهی منابع اینترنتی با استفاده از طرح رده بندی دیویی
براساس آنچه گفته شد، با توجه به اهمیت بحث سازماندهی منابع اینترنتی و نیاز به مکانیسمی جهت کمک در سازماندهی و مکان یابی اطلاعات مربوط، کوشش برای کاربرد طرحهای رده بندی کتابخانه جهت سازماندهی منابع الکترونیکی ازقلمرو کتابخانه ها و فهرستهای آن فراتر رفته، بطوریکه متخصصان اطلاع رسانی و پایگاه های اطلاعاتی و بازیابی اطلاعات، قابلیتهای رده بندی کتابخانه را در سازماندهی اطلاعات موجود در اینترنت با هدف بهبود مرور و جستجوی موضوعی مورد کاوش وبررسی قرار داده اند. چنانچه رده بندی بعنوان ابزار طبقه بندی (برای کنار هم قرار دادن مواد هم موضوع) درنظر گرفته شود، نقش آن بعنوان ابزار سازماندهی موضوعی منابع اینترنتی تقویت می شود. درنتیجه اکثر متخصصان اطلاعات معتقدند که سیستمهای رده بندی کتابخانه بعنوان وسیله سازماندهی اطلاعات الکترونیکی مفیدند. (زاهدی، 1384). سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی نیز با توجه به ضرورت این امر مهم، اقداماتی به انجام رسانیده است.پس از راه اندازی وب سایت سازمان با همت کارشناسان سازمان در سال 1379، امکان ارائه خدمات از طریق وب سایت برای مراجعان فراهم گردید و ایجاد بزرگراه اطلاعاتی و راهنمای موضوعی کاربران به منابع مفید و سودمند موجود در اینترنت ضروری به نظر رسید. در این راستا در وب سایت سازمان راهنمای موضوعی طراحی گردید. نحوه سازماندهی منابع اینترنتی بر اساس رده بندی دهدهی دیویی (DDC) است و در صفحه اصلی سایت سازمان، امکان جستجو، بازیابی اطلاعات، دسترسی به سایتها و منابع اینترنتی از طریق فهرست رده ای دیویی امکانپذیر می باشد.هدف فراهم آوری ابزاری جهت راحتی دسترسی به گستره ای از اطلاعات موجود در شبکه جهانی اینترنت (به صورت گزیده بر اساس معیاری های ارزیابی وب سایت ) برای مراجعانی که در جستجوی سایتهای با موضوع مشخص می باشند.تا کنون بیش از 200 سایت در زمینه های مختلف موضوعی با درنظرگرفتن معیارهای ارزیابی صفحات وب، شناسایی و در وب سایت سازمان معرفی گردیده که مرتبا در حال روزآمدسازی نیز می باشد.در انتخاب سایتهای مناسب جهت درج در رده بندی موضوعی دیویی به معیارهای زیر توجه شده است:
مشخص بودن هدف، تعیین میزان پوشش، ارزیابی شهرت و اعتبار، تعیین صحت محتوی اطلاعاتی، روزآمدی، قابلیت دسترس پذیری، دسترس پذیری در صفحات یا نحوه ارائه و نظم دهی اطلاعات در صفحه، توجه به نوع سازماندهی اطلاعات از جمله: تعریف پیوندهای فرامتنی، امکان استفاده از جستجو، سرعت بارگذاری اطلاعات، قابل فهم و ساختارمند بودن ارائه اطلاعات.
بکارگیری طرح رده بندی دیویی در معرفی منابع اینترنتی در سایت سازمان، پیامدهای ارزشمندی را بنا به اظهارات کاربران دربر داشته است از جمله: بازیابی منابع مرتبط موضوعی بدون نیاز مراجعه به قفسه های کتاب در محیطی مجازی، دسترسی راحت و آسان به بستری مناسب از سایتهای موضوعی برای کاربرانی که از مهارتهای بالای جستجو در اینترنت برخوردار نیستند، امکان دستیابی مراجعان به سایتهای موضوعی اعم تر واخص تر، پیروی ازساختاری سلسله مراتبی و ایجاد انسجام فکری(از لحاظ موضوعی) در ذهن کاربر هنگام جستجو. دسترسی سریع تر به سایتهای موضوعی.شایان ذکر است که از برنامه های آتی سازمان در این خصوص، معرفی سایت نشریات و مطبوعات الکترونیکی رایگان با درج لینک به سایت مربوطه با استفاده از طرح رده بندی دیویی می باشد.نمونه ای ازسایت کتابخانه های داخل کشور و خارج از کشور که از طرح رده بندی دیویی جهت سازماندهی منابع اینترنتی و صفحات وب استفاده نموده اند به شرح ذیل می باشد :
http://www.bcpl.gov.bc.ca/vrd/helpdesk/indexphp
http://www.geocities.com/researchguide/virtual.html
http://www.webrary.org/ref/weblinksmenu.html
http://www.sowashco.k12.mn.us/virtualmedia/secondary/secondary.htm
http://library.thinkquest.org/5002/Alien/websites1.htm
http://www.garlandisdschools.net/sachse/library.asp
http://www.kn.pacbell.com/wired/bluewebn/categories.cfm
http://www.public.iastate.edu/~CYBERSTACKS/CTW.htm#ClassificationSystems
(شامل معرفی تعدادی از طرحها و ابزار‌ها جهت سازماندهی منابع اطلاعاتی در اینترنت از جمله سایتهای وب که از طرح رده بندی دیویی، کنگره و... برای ایجاد دسترسی موضوعی به منابع اینترنتی استفاده کرده اند)
http://vrd.askvrd.org/default.aspx?rid=2076&cat=1526
(شامل معرفی سایتهایی که از رده بندی دیویی جهت سازماندهی صفحات وب استفاده نموده اند)
نتیجه گیری و پیشنهادات
نظام های رده بندی در سازماندهی صفحات بسیاری ازسایتها بکار برده شده است. کتابخانه ها به منظور رشد دسترسی به منابع اینترنتی و آوردن موضوعات مرتبط در کنار هم و کمک به کتابداران در رشد مجموعه خود از نظام های رده بندی جهت دسترسی به منابع اینترنتی استفاده می کنند. این امر به کاربران در مرور سایتها با موضوعی خاص، جستجوی سایتها با موضوعات عام تر و خاص تر و مرور محتوی سایتها کمک می کند. رده بندی ابزاری است جهت دستیابی موضوعی به اطلاعات در محیط شبکه ای. تلاش های بسیاری از کتابداران در به کاربردن طرح های رده بندی نتایج موفقیت آمیز به دنبال داشته است. (2006، Susan J. Matveyeva)
به همین لحاظ به طراحان صفحات وب توصیه می‌شود ترتیبی اتخاذ نمایند تا سایتها و صفحات ارزشمند و پر‌محتوا شناسایی شده و همچون سایر منابع اطلاعاتی با استفاده از رهبردهای کتابدارانه سازماندهی شود.همچنین پیشنهاد می شود کتابداران سهم بیشتری در سازماندهی اینترنت داشته باشند و به فراهم آوری دسترسی به منابع ارزشمندی که به طور روزافزون به اینترنت افزوده می شود بپردازند. در پایان می توان گفت اگرچه برخی اعتقاد دارند که سازماندهی اینترنت غیر ممکن است ولی قسمت هایی از آن که برای بازیابی یا برای استفاده آیندگان مورد نیاز است تحت کنترل درخواهد آمد. این طبیعت انسان است و اصول یاد گرفته شده طی قرون برای سازماندهی اطلاعات چاپی می توانند برای تسریع سازماندهی اطلاعاتی الکترونیکی نیز بکار گرفته شوند.(عرفان منش، 1385)
)