2024-03-28T21:57:19Z
https://shamseh.aqr-libjournal.ir/?_action=export&rf=summon&issue=18973
شمسه: نشریه الکترونیکی سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
شمسه
2008-451X
2008-451X
1400
13
شماره 50-51
سرسخن: کاربران در کتابخانههای امروزی
مریم
زبردست
امروزه در بحبوحه انفجار اطلاعاتی و دگرگونی فناوریهای اطلاعاتی هستیم که منجر به ظهور عصر اطلاعات الکترونیکی شده است. پیشرفتهای سریع در پردازش و ذخیرهسازی اطلاعات و فناوریهای ارتباطی، نقش کتابخانهها را در اشاعه خدمات اطلاعاتی برای استفادهکنندگان متحول کرده است. در نتیجه کتابخانهها با تنوع نیازهای کاربران و انواع خدمات متناسب با این نیازهای اطلاعاتی مواجه هستند.
لزوم همگامی با فناوریهای اطلاعاتی کلید حفظ و افزایش تعداد کاربران کتابخانههاست. این، اصلی است که کتابخانههای امروز به آن دست یافتهاند و بر این اساس در حال تغییر خدمات خود و طراحی مجدد آنها میباشند. ارائه خدمات در حوزه فضای مجازی، به کارگیری فناوریهای جدید در ارسال اطلاعات، ارتقاء و حفظ منابع اطلاعاتی، آموزش کتابداران و کاربران، تغییر مواد اطلاعاتی و مدلهای ارتباطی با کاربران در جهت برآوردن نیازهای متغیر آنان و در نهایت دریافت نظرات کاربران از خدمات دریافتی و به کارگیری شیوههای افزایش رضایت کاربران، از جمله این تغییرات است.
کتابخانهها در حال ارائه خدمات اطلاعاتی هستند و بایستی نیازهای اطلاعاتی حال و آینده استفادهکنندگان از کتابخانه را برآورده سازند. شناسایی این نیازها و برآوردن آنها از وظایف کتابخانههاست.
کاربران امروزی با توجه به گسترش ارائه اطلاعات در دنیاهای ناشناخته فضای مجازی، جهت دستیابی به اطلاعات مورد نیاز خود با مشکلات زیادی مواجه هستند. عدم شناخت محملهای مطمئن و موثق اطلاعات، عدم آشنایی با راههای دستیابی به اطلاعات، عدم دسترسی به اطلاعات کامل منابع اطلاعاتی و ... نیاز آنان را به کتابخانهها و متخصصان اطلاعاتی در جهت دسترسی به اطلاعات، روز به روز بیشتر میکند.
کتابخانههای سنتی هنوز در حال اداره مواد چاپی گرانقیمت و حجیم خود هستند اما کاربران اطلاعاتی فقط دریافت اطلاعات در قالب چاپی را نمیخواهند و دستیابی به مدارک چند رسانهای الکترونیکی به عنوان مکمل اطلاعات چاپی را در نظر دارند. تقاضای استفادهکنندگان برای دریافت اطلاعات دیجیتالی بر سر میز کار خود در حال افزایش است و این کتابخانهها هستند که باید با این تغییرات همگام شوند تا بتوانند در کنار فراهم نمودن منابع اطلاعاتی، نیازهای اطلاعاتی متنوع کاربران خود را هم برآورده سازند.
2021
08
23
3
3
https://shamseh.aqr-libjournal.ir/article_138413_5e50b8c3e27611ce60931a25cfab23da.pdf
شمسه: نشریه الکترونیکی سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
شمسه
2008-451X
2008-451X
1400
13
شماره 50-51
کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی ؛ امکانات، قابلیتها و ویژگیها
مهدی
کریمی
در اوایل دهه هشتاد پیادهسازی پروژه «کتابخانه دیجیتال سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی» مطرح و متعاقب آن مطالعات و پژوهشهایی در حوزه کتابخانه دیجیتال آغاز شد که نتیجه آن تدوین کتابی با عنوان «کتابخانه دیجیتالی: مبانی نظری، محتوا، ساختار، سازماندهی، استانداردها و هزینهها (همراه با نگاهی به برخی کتابخانههای دیجیتالی خارجی و داخلی)» شد. از همان ابتدای دهه هشتاد، جلسات مختلفی برای پیادهسازی پروژه کتابخانه دیجیتال برگزار شد تا این که در سال 1384 با تشکیل کمیته کتابخانه دیجیتال، جلسات شکل نظامند به خود گرفت. در سال 1386 با پیاده سازی قابلیت «افزودن منبع دیجیتال به رکورد» در نرم افزار کتابخانهای، دسترسپذیری منابع دیجیتال به شکل محدود آغاز شد. در سال 1389 طرح پژوهشی کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی تدوین شد و متعاقب آن در سال 1390 پس از انتخاب نرم افزار کتابخانه دیجیتال و جذب نیروی انسانی برای سازماندهی منابع دیجیتال، فاز آزمایشی سامانه کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی وارد مرحله عملیاتی شد و از شهریور 1390 سامانه کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی برای استفاده عموم دسترسپذیر گردید. این سامانه تا سال 1394 به صورت آزمایشی فعالیت کرد تا این که در سال 1394 توسط تولیت فقید آستان قدس رضوی حضرت آیت الله واعظ طبسی رضوان الله تعالی علیه رونمایی شد.
اکنون پس از گذشت یک دهه از آغاز پیادهسازی سامانه کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی در فضای وب و دسترسی همگانی به منابع اطلاعاتی آستان قدس رضوی و با توجه به شیوع ویروس کرونا و گرایش بیشتر پژوهشگران به فضای مجازی، نگارنده بر آن شد تا به معرفی قابلیتها و امکانات این سامانه که در مسیر رشد و تحول خـود، فـراز و نشیبهای بسیاری داشته است بپردازد.
کتابخانههای دیجیتال
کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی
فضای مجازی
مجموعههای موضوعی
پایگاههای اطلاعاتی
2021
08
23
5
31
https://shamseh.aqr-libjournal.ir/article_138414_d3c3dd805cd44a4fe0574c3962e1a246.pdf
شمسه: نشریه الکترونیکی سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
شمسه
2008-451X
2008-451X
1400
13
شماره 50-51
نقش سواد رسانهای در بحران کرونا
سکینه
خیامی
صدیقه
جهانی
امروزه شیوع کرونا ویروس تبدیل به یک بحران بزرگ جهانی شده است و همه کشورهای جهان از جمله ایران را درگیر مشکلات خود نموده است. از عواقب شیوع کرونا ویروس ایجاد شایعات، ترس و تغییرات سریع در سبک زندگی مردم است که عموماً توسط رسانهها به ویژه شبکههای اجتماعی ایجاد و گسترش یافته است.
هدف: هدف از این پژوهش بررسی نقش رسانهها و شبکههای اجتماعی در شکلگیری شایعات ناشی از شیوع کرونا ویروس و نقش آن در دامن زدن به این شایعات و یا کنترل آن است.
شیوه گردآوری: مطالب این تحقیق از طریق مرور مقالات و کتب مرتبط جمعآوری شده است. مقاله حاضر سعی دارد به سواد رسانهای و نقش آن در کنترل بحران کرونا پرداخته و نگاهی به ضرورتها و بایستههای سواد رسانهای و ویژگیهای آن داشته باشد. همچنین از اهداف دیگر این بررسی، این مسئله است که مهارت و دانش سواد رسانهای چگونه ما را به شهروندان دقیقتر و آگاهتر در مواجهه با انواع محتواها تبدیل خواهد کرد.
یافتهها: با توجه به همهگیری ویروس کرونا و لزوم مقابله با آن و همچنین تغییرات اساسی به وجود آمده در سبک زندگی انسانها که باعث حرکت به سوی زندگی در فضای مجازی برای بزرگسالان و کودکان شده است میتوان گفت که داشتن سواد رسانهای از ملزومات این دوران شناخته میشود. آشنایی با ویژگیهای فضای مجازی و اخبار و اطلاعات منتشرشده در آن میتواند افراد را از اضطرابهای ناشی از دریافت اخبار جعلی محافظت نماید و فشارهای روانی ایجاد شده در این زمینه را کنترل نماید. این آشنایی نیاز به برنامهریزیهای دقیق دولتها و مراکز آموزشی بینالمللی و ارائه آموزشهای مورد نیاز در این حوزه دارد.
ویروس کرونا
فضای مجازی
شایعات
سواد رسانهای
بحران
جهان پساکرونا
2021
08
23
32
47
https://shamseh.aqr-libjournal.ir/article_138415_a1551ab2a4ec60b4efbe2efeac832a7c.pdf
شمسه: نشریه الکترونیکی سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
شمسه
2008-451X
2008-451X
1400
13
شماره 50-51
کاربرد رباتیک درکتابخانهها؛ با نگاهی به چشمانداز استفاده از رباتیک در کتابخانههای آستان قدس رضوی
سمانه
غفاریان
داود
عیدی
مریم
زبردست
با پیشرفت سریع فناوری اطلاعات در دهههای اخیر، یکی از بحث برانگیزترین و کاربردیترین مباحث در حوزه فناوری اطلاعات، بهرهگیری از هوش مصنوعی است. رباتیک به عنوان زیرمجموعه هوش مصنوعی، قادر به انجام مجموعه پیچیدهای از اقدامات خودکار و کارهای برنامهریزی شده توسط رایانه است.
هدف: این نوشتار بر آن است تا با ارائه تاریخچه و اجزای تشکیل دهنده و انواع مختلف رباتها، به بررسی امکان بهکارگیری رباتهای هوشمند در حوزه کتابخانهها و کتابداری بپردازد.
شیوه گردآوری اطلاعات: این مقاله با استفاده از شیوه کتابخانهای و مرور مقالات پژوهشی و تجربه کتابخانههای دیگر در زمینه استفاده از فناوری رباتیک در ارائه خدمات خود، تدوین شده است.
یافتهها: در این مقاله تجربه کتابخانههایی که از فناوری رباتیک در انجام برخی از فعالیتهای کتابخانهای استفاده کردهاند و همچنین مزایای استفاده از فناوری رباتیک بیان میشود. با توجه به بررسیهای انجام گرفته در این پژوهش مشخص گردید که در حال حاضر خودکارسازی فعالیتهای کتابخانهای و استفاده از فناوریهای اطلاعاتی و هوش مصنوعی در کتابخانهها در حال انجام و گسترش است و امکان استفاده از ربات در خدمات کتابخانهای با توجه به تخصصی بودن این خدمات و نیاز به هوش مصنوعی بالا در ساخت رباتهای کتابخانهای محدود به خدمات کتاب چینی، امانت، اسکن منابع و پاسخگویی به کاربران است.
کتابخانه آستان قدس رضوی
هوش مصنوعی
ربات (آدم واره)
فناوری اطلاعات
2021
08
23
48
60
https://shamseh.aqr-libjournal.ir/article_138416_476018a7e75d75afc14a557d396ad24d.pdf
شمسه: نشریه الکترونیکی سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
شمسه
2008-451X
2008-451X
1400
13
شماره 50-51
«ندای ترقی» یا نامه ادبی، اخلاقی و طبی
سید مهدی
سید قطبی
مطبوعات در ایران، 184 سال پیش با انتشار روزنامه «کاغذ اخبار» در سال 1215 خورشیدی پدید آمد؛ در حالی که اولین نشریه در خراسان یعنی روزنامه «ادب» پس از گذشت 66 سال از انتشار کاغذ اخبار، در 6 دی ماه 1279 در مشهد منتشر شد. مجله «ندای ترقی» پس از «دانش»، «الکمال»، «جهان زنان»، «دبستان» و «پهلوی» به عنوان ششمین مجله خراسان، در اکثر موضوعهای مجلات قبل از خود مقالات و مطالبی ارائه کرد بود به طوری که میتوان آن را «نامه ادبی، اخلاقی و طبی» قلمداد نمود. این مقاله به سیر تاریخی مجلات در خراسان و چگونگی انتشار مجله «ندای ترقی» میپردازد. در این مقاله در ابتدا این نشریه معرفی و سپس هدف و محتوای مجله بررسی میشود. در پایان درباره وضعیت اشتراک و توقف مجله بحث شده است.
مجلات خراسان
مجله ندای ترقی
سیر تاریخی
2021
08
23
61
70
https://shamseh.aqr-libjournal.ir/article_138417_2e99abed6a44fafbbc51a2ef4355e265.pdf
شمسه: نشریه الکترونیکی سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی
شمسه
2008-451X
2008-451X
1400
13
شماره 50-51
سیاحت شرق: در ترکستان و شمال شرق ایران
محمد صادق
توسلی رجایی
سفرنامهها به عنوان یکی از منابع درجه اول مطالعات تاریخی همواره مورد توجه خاص پژوهشگران بودهاند. این موضوع در مورد مشهد به کلی متفاوت است؛ چرا که به غیر از چند مورد نه چندان قابل اعتنا، این شهر به طور کلی تا ورود فریزر در سال ۱۲۳۷ ه.ق یعنی روزگار سلطنت فتحعلیشاه قاجار، از قدم رنجه نمودن سیاحان بیبهره است. البته در این دوران که مصادف است با مهمترین سالهای شهرگونه شدن و رونق و آبادانیِ مشهد، از دوره شاهرخ تیموری تا شاه عباس بزرگ و سرانجام نادرشاه، محروم ماندن از اخبار بیواسطه یک تازهوارد درباره شهر مایه حسرت است. در واقع پس از آن که کلاویخو سفیر هانری سوم پادشاه اسپانیا تقریباً ۷۰ سال پس از ابن بطوطه مراکشی در اوایل قرن نهم هجری (۸۰۷ هجری، سال پیش از مرگ تیمور) از شهرچه مشهد دیدن نمود، تا ورود فریزر به آن در نیمه اول قرن ۱۳ هجری، گزارش سیاحان از این شهر محدود میشود به متن کوتاهی از عبدالکریم هندی در سال ۱۱۵۳ هجری و چند گزارش پراکنده و بسیار موجز که از چند تاجر انگلیسی به نامهای: ویلیام لی (۱۱۰۷ ه.ق)، تامسون و اوهاگ (۱۱۵۳ ه.ق)، میروپ (۱۱۵۶ ه.ق) و هانوی (۱۱۵۷ ه.ق) ثبت شده است.
سفرنامه
مطالعات تاریخی
مشهد
2021
08
23
71
82
https://shamseh.aqr-libjournal.ir/article_138418_47727c8429b3c82ce5972b2fafbd3aee.pdf