ORIGINAL_ARTICLE
کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی ؛ امکانات، قابلیتها و ویژگیها
در اوایل دهه هشتاد پیادهسازی پروژه «کتابخانه دیجیتال سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی» مطرح و متعاقب آن مطالعات و پژوهشهایی در حوزه کتابخانه دیجیتال آغاز شد که نتیجه آن تدوین کتابی با عنوان «کتابخانه دیجیتالی: مبانی نظری، محتوا، ساختار، سازماندهی، استانداردها و هزینهها (همراه با نگاهی به برخی کتابخانههای دیجیتالی خارجی و داخلی)» شد. از همان ابتدای دهه هشتاد، جلسات مختلفی برای پیادهسازی پروژه کتابخانه دیجیتال برگزار شد تا این که در سال 1384 با تشکیل کمیته کتابخانه دیجیتال، جلسات شکل نظامند به خود گرفت. در سال 1386 با پیاده سازی قابلیت «افزودن منبع دیجیتال به رکورد» در نرم افزار کتابخانهای، دسترسپذیری منابع دیجیتال به شکل محدود آغاز شد. در سال 1389 طرح پژوهشی کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی تدوین شد و متعاقب آن در سال 1390 پس از انتخاب نرم افزار کتابخانه دیجیتال و جذب نیروی انسانی برای سازماندهی منابع دیجیتال، فاز آزمایشی سامانه کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی وارد مرحله عملیاتی شد و از شهریور 1390 سامانه کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی برای استفاده عموم دسترسپذیر گردید. این سامانه تا سال 1394 به صورت آزمایشی فعالیت کرد تا این که در سال 1394 توسط تولیت فقید آستان قدس رضوی حضرت آیت الله واعظ طبسی رضوان الله تعالی علیه رونمایی شد.
اکنون پس از گذشت یک دهه از آغاز پیادهسازی سامانه کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی در فضای وب و دسترسی همگانی به منابع اطلاعاتی آستان قدس رضوی و با توجه به شیوع ویروس کرونا و گرایش بیشتر پژوهشگران به فضای مجازی، نگارنده بر آن شد تا به معرفی قابلیتها و امکانات این سامانه که در مسیر رشد و تحول خـود، فـراز و نشیبهای بسیاری داشته است بپردازد.
https://shamseh.aqr-libjournal.ir/article_138414_d3c3dd805cd44a4fe0574c3962e1a246.pdf
2021-08-23
5
31
10.30481/shams.2021.138414
کتابخانههای دیجیتال
کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی
فضای مجازی
مجموعههای موضوعی
پایگاههای اطلاعاتی
مهدی
کریمی
mahdikarimi8549@gmail.com
1
دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانششناسی، مسئول امور سازماندهی و توسعه منابع دیجیتال فضای مجازی، سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، مشهد، ایران.
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
نقش سواد رسانهای در بحران کرونا
امروزه شیوع کرونا ویروس تبدیل به یک بحران بزرگ جهانی شده است و همه کشورهای جهان از جمله ایران را درگیر مشکلات خود نموده است. از عواقب شیوع کرونا ویروس ایجاد شایعات، ترس و تغییرات سریع در سبک زندگی مردم است که عموماً توسط رسانهها به ویژه شبکههای اجتماعی ایجاد و گسترش یافته است.
هدف: هدف از این پژوهش بررسی نقش رسانهها و شبکههای اجتماعی در شکلگیری شایعات ناشی از شیوع کرونا ویروس و نقش آن در دامن زدن به این شایعات و یا کنترل آن است.
شیوه گردآوری: مطالب این تحقیق از طریق مرور مقالات و کتب مرتبط جمعآوری شده است. مقاله حاضر سعی دارد به سواد رسانهای و نقش آن در کنترل بحران کرونا پرداخته و نگاهی به ضرورتها و بایستههای سواد رسانهای و ویژگیهای آن داشته باشد. همچنین از اهداف دیگر این بررسی، این مسئله است که مهارت و دانش سواد رسانهای چگونه ما را به شهروندان دقیقتر و آگاهتر در مواجهه با انواع محتواها تبدیل خواهد کرد.
یافتهها: با توجه به همهگیری ویروس کرونا و لزوم مقابله با آن و همچنین تغییرات اساسی به وجود آمده در سبک زندگی انسانها که باعث حرکت به سوی زندگی در فضای مجازی برای بزرگسالان و کودکان شده است میتوان گفت که داشتن سواد رسانهای از ملزومات این دوران شناخته میشود. آشنایی با ویژگیهای فضای مجازی و اخبار و اطلاعات منتشرشده در آن میتواند افراد را از اضطرابهای ناشی از دریافت اخبار جعلی محافظت نماید و فشارهای روانی ایجاد شده در این زمینه را کنترل نماید. این آشنایی نیاز به برنامهریزیهای دقیق دولتها و مراکز آموزشی بینالمللی و ارائه آموزشهای مورد نیاز در این حوزه دارد.
https://shamseh.aqr-libjournal.ir/article_138415_a1551ab2a4ec60b4efbe2efeac832a7c.pdf
2021-08-23
32
47
10.30481/shams.2021.138415
ویروس کرونا
فضای مجازی
شایعات
سواد رسانهای
بحران
جهان پساکرونا
سکینه
خیامی
sara.khayami@yahoo.com
1
کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانششناسی،کارشناس کتابخانه الکترونیک سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، مشهد، ایران
AUTHOR
صدیقه
جهانی
sedigheh.jahani1354@gmail.com
2
کارشناس علم اطلاعات و دانششناسی، کارشناس تالار جوانان و نوجوانان سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، مشهد، ایران.
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
کاربرد رباتیک درکتابخانهها؛ با نگاهی به چشمانداز استفاده از رباتیک در کتابخانههای آستان قدس رضوی
با پیشرفت سریع فناوری اطلاعات در دهههای اخیر، یکی از بحث برانگیزترین و کاربردیترین مباحث در حوزه فناوری اطلاعات، بهرهگیری از هوش مصنوعی است. رباتیک به عنوان زیرمجموعه هوش مصنوعی، قادر به انجام مجموعه پیچیدهای از اقدامات خودکار و کارهای برنامهریزی شده توسط رایانه است.
هدف: این نوشتار بر آن است تا با ارائه تاریخچه و اجزای تشکیل دهنده و انواع مختلف رباتها، به بررسی امکان بهکارگیری رباتهای هوشمند در حوزه کتابخانهها و کتابداری بپردازد.
شیوه گردآوری اطلاعات: این مقاله با استفاده از شیوه کتابخانهای و مرور مقالات پژوهشی و تجربه کتابخانههای دیگر در زمینه استفاده از فناوری رباتیک در ارائه خدمات خود، تدوین شده است.
یافتهها: در این مقاله تجربه کتابخانههایی که از فناوری رباتیک در انجام برخی از فعالیتهای کتابخانهای استفاده کردهاند و همچنین مزایای استفاده از فناوری رباتیک بیان میشود. با توجه به بررسیهای انجام گرفته در این پژوهش مشخص گردید که در حال حاضر خودکارسازی فعالیتهای کتابخانهای و استفاده از فناوریهای اطلاعاتی و هوش مصنوعی در کتابخانهها در حال انجام و گسترش است و امکان استفاده از ربات در خدمات کتابخانهای با توجه به تخصصی بودن این خدمات و نیاز به هوش مصنوعی بالا در ساخت رباتهای کتابخانهای محدود به خدمات کتاب چینی، امانت، اسکن منابع و پاسخگویی به کاربران است.
https://shamseh.aqr-libjournal.ir/article_138416_476018a7e75d75afc14a557d396ad24d.pdf
2021-08-23
48
60
10.30481/shams.2021.138416
کتابخانه آستان قدس رضوی
هوش مصنوعی
ربات (آدم واره)
فناوری اطلاعات
سمانه
غفاریان
samanegh@gmail.com
1
دکتری علم اطلاعات و دانششناسی، کارشناس اشاعه گزینشی اطلاعات، سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، مشهد، ایران.
AUTHOR
داود
عیدی
davoodeydi1390@gmail.com
2
کارشناسی ارشد IT، مسئول امور خدمات دیجیتال، سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، مشهد، ایران.
AUTHOR
مریم
زبردست
zebardast.maryam@gmail.com
3
کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانششناسی، کارشناس فنی crm، سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، مشهد، ایران.
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
«ندای ترقی» یا نامه ادبی، اخلاقی و طبی
مطبوعات در ایران، 184 سال پیش با انتشار روزنامه «کاغذ اخبار» در سال 1215 خورشیدی پدید آمد؛ در حالی که اولین نشریه در خراسان یعنی روزنامه «ادب» پس از گذشت 66 سال از انتشار کاغذ اخبار، در 6 دی ماه 1279 در مشهد منتشر شد. مجله «ندای ترقی» پس از «دانش»، «الکمال»، «جهان زنان»، «دبستان» و «پهلوی» به عنوان ششمین مجله خراسان، در اکثر موضوعهای مجلات قبل از خود مقالات و مطالبی ارائه کرد بود به طوری که میتوان آن را «نامه ادبی، اخلاقی و طبی» قلمداد نمود. این مقاله به سیر تاریخی مجلات در خراسان و چگونگی انتشار مجله «ندای ترقی» میپردازد. در این مقاله در ابتدا این نشریه معرفی و سپس هدف و محتوای مجله بررسی میشود. در پایان درباره وضعیت اشتراک و توقف مجله بحث شده است.
https://shamseh.aqr-libjournal.ir/article_138417_2e99abed6a44fafbbc51a2ef4355e265.pdf
2021-08-23
61
70
10.30481/shams.2021.138417
مجلات خراسان
مجله ندای ترقی
سیر تاریخی
سید مهدی
سید قطبی
mehdi.qotbi@gmail.com
1
کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی و کارشناس سفارش و پیگیری مطبوعات غیرفارسی
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
سیاحت شرق: در ترکستان و شمال شرق ایران
سفرنامهها به عنوان یکی از منابع درجه اول مطالعات تاریخی همواره مورد توجه خاص پژوهشگران بودهاند. این موضوع در مورد مشهد به کلی متفاوت است؛ چرا که به غیر از چند مورد نه چندان قابل اعتنا، این شهر به طور کلی تا ورود فریزر در سال ۱۲۳۷ ه.ق یعنی روزگار سلطنت فتحعلیشاه قاجار، از قدم رنجه نمودن سیاحان بیبهره است. البته در این دوران که مصادف است با مهمترین سالهای شهرگونه شدن و رونق و آبادانیِ مشهد، از دوره شاهرخ تیموری تا شاه عباس بزرگ و سرانجام نادرشاه، محروم ماندن از اخبار بیواسطه یک تازهوارد درباره شهر مایه حسرت است. در واقع پس از آن که کلاویخو سفیر هانری سوم پادشاه اسپانیا تقریباً ۷۰ سال پس از ابن بطوطه مراکشی در اوایل قرن نهم هجری (۸۰۷ هجری، سال پیش از مرگ تیمور) از شهرچه مشهد دیدن نمود، تا ورود فریزر به آن در نیمه اول قرن ۱۳ هجری، گزارش سیاحان از این شهر محدود میشود به متن کوتاهی از عبدالکریم هندی در سال ۱۱۵۳ هجری و چند گزارش پراکنده و بسیار موجز که از چند تاجر انگلیسی به نامهای: ویلیام لی (۱۱۰۷ ه.ق)، تامسون و اوهاگ (۱۱۵۳ ه.ق)، میروپ (۱۱۵۶ ه.ق) و هانوی (۱۱۵۷ ه.ق) ثبت شده است.
https://shamseh.aqr-libjournal.ir/article_138418_47727c8429b3c82ce5972b2fafbd3aee.pdf
2021-08-23
71
82
10.30481/shams.2021.138418
سفرنامه
مطالعات تاریخی
مشهد
محمد صادق
توسلی رجایی
ms.tavasoli91@gmail.com
1
دانشگاه شهید بهشتی
AUTHOR