سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضویشمسه: نشریه الکترونیکی سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی2008-451X4شماره 14-15 بهار و تابستان 139120120320بررسی نقش و جایگاه کتابخانه های عمومی کشورهای در حال توسعه در اقتصاد دانش محور11150585FAJournal Article20170927یکی از عوامل کلیدی و موثر پیشرفت اقتصادی یک جامعه در قرن بیست و یکم تولید مشاغل و داشتن اقتصاد دانش محور است. در اقتصاد دانشمحور؛ تولید، توزیع و استفاده از دانش، نقش اصلی و غالب برای تولید ثروت است و عدم توجه جوامع به این نکته باعث عقب ماندگی آنها در رقابتهای جهانی خواهد شد. در این میان کشورهای توسعه یافته با ایجاد پایگاههای اطلاعاتی و در اختیار داشتن فنآوریهای نوین اطلاعاتی و ارتباطاتی عملاَ نبض اقتصادی کشورهای در حال توسعه را در اختیار گرفته اند. اقتصاد دانش محور در کشورهای درحال توسعه نقش کم رنگی در توسعه اقتصادی، فرهنگی و ... داراست. نهادهای تولیدی و اشاعه دهنده دانش از جمله کتابخانه ها می توانند نقش کلیدی و مهمی در پیشبرد اقتصاد دانش محور در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران ایفا نمایند. کتابخانههای عمومی که هدفشان فراهم کردن سرگرمی و آموزش برای تمامی اقشار جامعه است باید از شکل و ساختار سنتی خود خارج شده و همراه با پیشرفتهای نوین اطلاعاتی و ارتباطی، نقش اساسی خود را به عنوان یک مکان آموزشی ایفا نمایند. در این پژوهش ضمن معرفی مفهوم اقتصاد دانش محور و اهمیتی که در پیشرفت و توسعه کشورهای در حال توسعه داشته، نقش و کارکردهای کتابخانه های عمومی به عنوان یک مرکز آموزشی در پیشبرد یک جامعه به سوی اقتصاد دانش محور نیز مورد بحث قرار گرفته و در ادامه راهکارهایی جهت مشارکت فعالتر کتابخانه های عمومی کشورهای در حال توسعه در اقتصاد دانش محور ارائه خواهد شد.سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضویشمسه: نشریه الکترونیکی سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی2008-451X4شماره 14-15 بهار و تابستان 139120120320تبیین پرسش ها و چالش های مرتبط با تولید سرمایه اجتماعی در کتابخانه های عمومی ایران11450721FAمحمد زره سازدانشجوی دکتری علوم کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه فردوسی مشهدJournal Article20171003سرمایه اجتماعی به عنوان منبعی برای تسهیل روابط میان افراد تلقی می شود. این منبع شامل نهادها، هنجارها، اعتماد، مشارکت، آگاهی و بسیاری موارد دیگر است که بر روابط و تعاملات میان افراد حاکم می باشد و می تواند پیامدها و نتایج مختلفی بر عملکرد افراد و جوامع داشته باشد. کتابخانه عمومی به عنوان یک نهاد اجتماعی تاثیرگذار در جامعه که دارای سابقه ای طولانی در تمدن بشری است می تواند به عنوان یک سازمان تولیدکننده سرمایه اجتماعی مطرح باشد. البته تا کنون تحقیقات متفاوت و پراکنده ای در رابطه با کتابخانه های عمومی و سرمایه اجتماعی انجام شده است اما در بسیاری از این پژوهش ها از نظریه سرمایه اجتماعی نامی برده نشده است. در این مقاله تلاش شده است که تا با معرفی مفهوم سرمایه اجتماعی و اجزاء و مفاهیم مطرح در آن، به نقش و چگونگی تولید سرمایه اجتماعی توسط کتابخانه های عمومی پرداخته شود. در همین رابطه مدلی پیشنهادی ارائه شد که مولفه های تولید سرمایه اجتماعی در کتابخانه های عمومی را در قالب 8 مفهوم افزایش اعتماد، افزایش مشارکت، توسعه فعالیت های داوطلبانه، ارزش آفرینی و نوآوری در خدمات، هنجارسازی اجتماعی، دانش آفرینی، هویت بخشی و تحقق دموکراسی معرفی و تحلیل می کند. همچنین در رابطه با جایگاه تولید سرمایه اجتماعی توسط کتابخانه های عمومی ایران با استفاده از مدل پیشنهادی یک سری پرسش و موضوعات پژوهشی ارائه شد که می تواند دریچه های جدیدی را برای فهم و بررسی های تحلیلی تر این موضوع باز کند. با این حال، به نظر می رسد که کتابخانه های عمومی کشورمان به منظور تولید سرمایه اجتماعی با چالش های مختلفی از جمله فقدان سیاست گذاری ها و خلل در تعریف درست ماموریت ها و اهداف، تعریف ساختار اداری نامناسب، عدم توانایی در تببین درست جایگاه اجتماعی و برقراری ارتباط موثر با سایر نهادهای اجتماعی، عدم دریافت اعتبار از سوی نهادهای مسئول، نقص در تامین امکانات و تسهیلات مورد نیاز، عدم توانایی در تامین نیروی انسانی اثربخش، عدم توانایی در تامین منابع اطلاعاتی متنوع، عدم اتخاذ ساز و کارهای کارآمد در زمینه جلب مشارکت و دریافت نظرات و ایده های مخاطبان، ارائه ناکافی نوآوری ها و ایده های ابداعی، عدم موفقیت در ارائه خدمات جهان شمول و در عین حال محلی و در نظر نگرفتن مخاطبان جهانی و تکیه صرف بر نیازهای محلی و منطقه ای روبه رو هستند.سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضویشمسه: نشریه الکترونیکی سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی2008-451X4شماره 14-15 بهار و تابستان 139120120320نقد و نظری بر ابهام های موجود در مفهوم مطالعه1850724FAمحمود سالاریعضو هیئت علمی دانشگاه امام رضا (ع)Journal Article20171003این مقاله برای شناخت بهتر و دقیق تر مفهوم مطالعه سعی کرده است درباره برخی از ابهام های مهم این حوزه بحثی داشته باشد. مباحثی نظیر اینکه مطالعه چگونه رفتاری است؟ فردی یا اجتماعی، چه تفاوتی بین خواندن و مطالعه است؟ آیا کتابهای درسی جزو شاخص مطالعه باید محسوب شود؟ همچین به ابهام هایی در خصوص کتابهای علمی، دینی و فیلم های داستانی پرداخته و در نهایت نیز راهبردی برای رفع این ابهام ها ارائه شده است.سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضویشمسه: نشریه الکترونیکی سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی2008-451X4شماره 14-15 بهار و تابستان 139120120320نشر کتب چاپ سنگی فارسی در هند و پاکستان13550754FAمنوچهر آراستهکارشناس ارشد علوم کتابداری و اطلاع رسانی سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضویحسنعلی فریدونیکارشناس اداره مخطوطات سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضویJournal Article20171005پژوهش حاضر با هدف بررسی نشر کتب چاپ سنگی فارسی در شبه قاره هند و پاکستان براساسِ کتب چاپ سنگی موجود در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی، کتابخانه ملی، کتابخانه مجلس، فهرست کتب چاپ سنگی کتابخانه گنج بخش پاکستان، کتابخانه های هند، منابع مرجع، سایتهای اینترنتی و... انجام شده است. با بررسی صورت گرفته در شهرهای بمبئی، لکهنو، کانپور، لاهور، کلکته، آگره، الله آباد، اجمیر، بهوپال، حیدرآباد، دیوبند، رامپور، پتیاله، جبل پور، دهلی، جونپور، شاهجهان آباد، بنگلور، علیگره، بجنور، کشمیر، اورنگ آباد، اکبرآباد، ملتان، گجرات، کراچی، کویته، پیشاور، راولپندی، عظیم آباد، سیالکوت و... مطبعه و چاپخانه سنگی وجود داشته است. مهمترین مطبعه منشی نولکشور<sup><sup>[3]</sup></sup> بوده که در شهرهای لکهنو، بمبئی و کانپور و لاهور، کلکته، اجمیر، پتیاله و جبل پور دارای شعبه بوده است. منشی نولکشور، میرزا ملک الکتاب شیرازی میرعلینقی تاجرکاشانی، شیخ علی محلاتی حائری، محمد عبدالرحمن بن محمد روشن خان، میرزا ابوطالب شیرازی، مشهدی محمدرضا شیرازی، میرزا علینقی تاجر شیرازی، محمد علی بن اسماعیل شیرازی، محمد اسماعیل تاجر یزدی، محمد اسماعیل جهرمی زاده، میرزا علینقی صاحب تاجر شیرازی و... از بانیان اصلی نشر کتب چاپ سنگی در هند بوده اند.<br /> <strong> </strong>سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضویشمسه: نشریه الکترونیکی سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی2008-451X4شماره 14-15 بهار و تابستان 139120120320بررسی اولین نسخه های قرآن چاپ سربی و سنگی چاپ شده در ایران موجود در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی34151303FAمنوچهر آراستهکارشناس ارشد سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضویJournal Article20171026کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی بزرگ ترین مجموعه نسخه های قرآن چاپ سنگی و سربی نفیس و بعضاً منحصر به فرد را در بردارد. هدف اصلی این تحقیق بررسی اولین قرآن های چاپ سربی قدیم و چاپ سنگی بین سالهای 1250- 1290ق چاپ شده در ایران موجود در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی است که از جنبه تاریخی و نفاست دارای اهمیت بیشتری میباشند. این منابع از لحاظ اطلاعات کتابشناسی و نسخه شناسی مانند تاریخ چاپ، محل نشر، کاتب، ناشر، زبان، خط، جلد، آرایش و تذهیب و... مورد بررسی قرار گرفتند. با بررسی صورت گرفته، 5 نسخه قرآن چاپ سربی قدیم شناسایی گردید. قدیمی ترین نسخه چاپ سال 1246ق، علی الظاهر دومین قرآنی است که به شیوه چاپ سربی در ایران طبع گردیده است. 58 نسخه قرآن چاپ سنگی بین سال های 1250- 1290ق شناسایی شد. قدیمی ترین نسخه قرآن چاپ سنگی موجود،چاپ سال 1254ق است.سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضویشمسه: نشریه الکترونیکی سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی2008-451X4شماره 14-15 بهار و تابستان 139120120320دواسازی عصر حاضر؛ از نخستین نشریات پزشکی ایران11651305FAسیدمهدی سیدقطبیکارشناس ارشد علوم کتابداری و اطلاع رسانی و کارشناس تالار مطبوعات سازمان کتابخانه ها موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضویJournal Article20171026این مقاله به سیر تاریخی نشریات پزشکی در ایران و چگونگی انتشار مجله ماهیانه دواسازی عصر حاضر میپردازد. در ابتدا میرزا محمود خان نجم آبادی دواساز، مدیر و صاحب امتیاز مجله دواسازی عصر حاضر و خود نشریه معرفی و سپس هدفومحتوای مجله بررسی می شود. در پایان، درباره نظرات خوانندگان و اعتراضات انجام شده به مجله دواسازی عصر حاضر بحث شده است.سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضویشمسه: نشریه الکترونیکی سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی2008-451X4شماره 14-15 بهار و تابستان 139120120320معرفی عکسهای دوره قاجار موجود در مدیریت امور اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی12351306FAالهه محبوبکارشناس پژوهش اسناد سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضویمهدی حسامیکارشناس عکس و کارشناس مسوول بخش مخزن اسناد سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضویJournal Article20171026پیشینه عکاسی در ایران به دوران قاجار برمی گردد. از این دوره گنجینه ای نفیس از عکس ها به جا مانده که هرکدام از آنها تصویر روشنی از تاریخ این مرز و وبوم است. این نفایس با ارزش در آرشیوها و مراکز مختلفی نگهداری می شوند. از جمله مراکز نگهداری تعدادی از عکس های دوره قاجار، مدیریت امور اسناد و مطبوعات سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی است. در این مرکز حدود 300 قطعه عکس از دوره قاجار در زمینه رجال، اماکن، آداب و رسوم و در حوزه مشهد، خراسان و سایر نقاط ایران وجود دارد که از طریق اهدا و خریداری به دست آمده است. <br />نوشته حاضر در نظر دارد تا ضمن معرفی فهرست این مجموعه، ارزشهای اطلاعاتی و هنری عکس های موجود را که از جمله نفایس به شمار می روند بازگو کند.